Thời Chính quyền Việt Nam Cộng hòa, chế độ kiểm duyệt có lúc được thực thi, có lúc không.

Vào thời Đệ Nhất Cộng hòa hai vấn đề chi phối việc hạn chế báo chí là "phạm thuần phong mỹ tục" và "an ninh công cộng". Chính phủ có bốn cách kiểm soát báo chí:[10]

1. Hạn chế giấy khiến tòa báo không thể ra báo
2. Rút quyền phân phối
3. Ra bản tin khuyến cáo
4. Duyệt xét văn bản sau khi in để thu hồi.

Trong hai năm đầu, 1955 và 1956 không có sự kiện gì liên quan đến báo chí[cần dẫn nguồn] nhưng năm 1956 báo Tự do do Như Phong Lê Văn Tiến chủ nhiệm bị kiện vì đăng tranh hý họa châm biếm của Phạm Thăng và bài xã luận của Nguyễn Hoạt chỉ trích bà Ngô Đình Nhu. Khi ra tòa sẽt xử Phạm Thăng được thả nhưng Nguyễn Hoạt bị án giam ba tháng. Báo Tự do phải đóng cửa.[11] Từ đó giới báo chí trở nên e dè về việc đưa tin. Tuy nhiên có báo như Thời luận của Nghiêm Xuân Thiện vẫn công khai chỉ trích chính phủ. Nhiều bài báo đăng là của Trần Văn Tuyên, chủ tịch Việt Nam Quốc dân Đảng dưới bút hiệu Chính Nghĩa hoặc XYZ. Báo Thời luận hoạt động đến 1958 thì phải đình bản. Nghiêm Xuân Thiện bị kêu án vu khống và lãnh 10 tháng tù.[12]

Ngoài việc kiểm duyệt của chính quyền, báo chí và văn nghệ sĩ tại Việt Nam thời đó cũng bị chi phối bởi những lực lượng chính trị muốn tác nhân phải im tiếng. Nguyễn Bá Trác bị Việt Minh xử tử năm 1945. Phan Văn Hùm bị giết năm 1946.[13]